Хүний эрхийн асуудлаарх судалгаа

2010 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд: 

1.   "Монгол Улсын Олон улсын гэрээг шүүхийн практикт хэрэглэж буй байдал" дүн шинжилгээний ажил

2.   "Хивсний үйлдвэрлэлийн салбарын хөдөлмөрлөх эрхийн хэрэгжилт" хяналт, шалгалт, дүн шинжилгээний ажил

3.   "Эрүүл мэндээ хамгаалуулах эрхийн хэрэгжилт" дүн шинжилгээний ажил

4.   "Нийгмийн халамж үйлчилгээ хүртэх эрхийн хэрэгжилт" дүн шинжилгээний ажил

5.   "ЛГБТ хүмүүсийн эрхийн хэрэгжилт"

2009 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    Иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхийн хэрэгжилт дүн шинжилгээний ажил
2.    Хүүхдийн асрамж, халамжийн үйлчилгээний газруудын үйл ажиллагаанд хийсэн дүн шинжилгээний ажил
3.    Эрх зүйн боловсрол олгож буй их дээд сургуулиудын “Хүний эрх” хичээл зааж буй байдалд хийсэн дүн шинжилгээний ажил
4.    2008 оны эхний хагас жилд ХЗДХЯ-нд бүртгэлтэй эрүүл мэндийн чиглэлээр батлан гаргасан эрх зүйн актууд хүний эрхийн үндсэн зарчим, шаардлага, хэм хэмжээнд хэрхэн нийцэж буй эсэхэд хийсэн дүн шинжилгээний ажил
5.    Иргэдийн сурч боловсрох эрхийн хэрэгжилт судалгаа
6.    Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаа ба хүний эрх
7.    Үндэсний цөөнх иргэдийн эрхийн хэрэгжилт
8.    Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн сурч боловсрох эрхийн хэрэгжилт

 2008 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    “Óóë óóðõàé, áàéãàëü îð÷èí áà õ¿íèé ýðõ” дүн шинжилгээний ажил
2.    “Õèìèéí õîðò áîäèñûí  çîõèñã¿é àøèãëàëò, õýðýãëýý” ä¿í øèíæèëãýýний ажил
3.    Ìàíñàðä òºñлийн үйл ажиллагаанд хийсэн дүн шинжилгээний ажил
4.    Çîõèñòîé õîîë õ¿íñýýð õàíãàãäàõ ýðõèéí õýðýãæèëò дүн шинжилгээний ажил
5.    Үндэсний хууль тогтоомжууд Монгол Улсын олон улсын гэрээнд нийцэж буй эсэхэд шинжээчийн үнэлгээ өгөх судалгаа
6.    Нийслэл Улаанбаатар хотод үүссэн нийтийн эмх замбараагүй байдал ба хүний эрх
7.    Хүн худалдаалах гэмт хэрэг ба хүний эрх

Комисс 2008 онд “Уул уурхай, байгаль орчин, хүний эрх”, “Химийн хорт бодисын зүй зохисгүй ашиглалт”, “Мансард төсөл”-ийн мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээ хийх ажлууд хийгдсэн байна.

Уул уурхай, байгаль орчин, хүний эрх

“Уул уурхай, байгаль орчин, хүний эрх” сэдвээр Төв аймгийн Заамар, Жаргалант, Борнуур сумдад уул уурхайн олборлолтын улмаас иргэдийн эрүүл аюулгүй, орчинд амьдрах, орчны бохирдол байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрх зөрчигдөж буйд дүн шинжилгээ хийсэн. Уг ажлын үр дүнд дараах дүгнэлтийг хийсэн. Үүнд:

1. Нөхөн сэргээлт огт хийгээгүй найман компани, хагас хийсэн буюу нөхөн сэргээлт дөнгөж эхлэлтийн байдалтай байгаа дөрвөн компаниуд байна. Заамар сумын засаг дарга, Байгаль орчны хяналтын улсын байцаагчийн зүгээс хүний эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхийг хангах талаар зохион байгуулсан ажлын зарим талын үр дүн байгаа боловч энэ талаар тооцоо судалгаа муутай, хэт ерөнхий хандсан тал ажиглагдсан.

2.Заамар суманд ашигт малтмалын үйл ажиллагааг үргэлжлүүлэн явуулах тохиолдолд байгаль орчны нарийвчилсан үнэлгээг хайгуул, олборлолт явагдаж буй газруудад хийлгэж, БОЯ-ны зүгээс хянан магадлагаа хийх иж бүрэн судалгаа, шинжилгээ хийсэн дүгнэлт гаргуулах, нөхөн сэргээх ажлыг улс хяналтандаа авч ажиллах шаардлагатай;

3. Жаргалант, Борнуур сумдын нутагт үндсэн орд ашиглах, химийн хорт бодис хэрэглэх явдлыг хэсэг хугацаанд хориглож, энэ талаар байгаль орчны талөв байдлын нарийвчилсан үнэлгээ болон хянан магадлагааг дахин хийлгэх арга хэмжээ авах;

Дээрх судалгааны үр дүнгээс 2007 хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх илтгэлд тусгаж, телевизийн нэвтрүүлгийг бэлтгэн МҮОНРТ-ээр цацсан байна.

Химийн хорт бодисын зүй зохисгүй ашиглалт

“Химийн хорт бодисын зүй зохисгүй ашиглалт”-ын талаар химийн хорт бодис ашиглах зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагаа, химийн бодисын зохисгүй хэрэглээний улмаас хүний эрх зөрчигдсөн тухай баримт мэдээллийг цуглуулан, дүгнэлт хийж, үүний дагуу Засгийн газар, Байгаль орчны яам, Улсын мэргэжлийн хяналтын газруудад: 

1. Химийн хорт болон аюултай бодисын ашиглалтад тавьж буй Байгаль орчны төрийн захиргааны төв байгууллага, Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын хяналтыг сайжруулах, шалгалтаар илэрсэн зөрчилд тухай бүр хариуцлага тооцдог байх
2. Аймаг орон нутгийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал, засаг дарга нар хуулиар олгогдсон эрх үүргээ бүрэн хэрэгжүүлэх, химийн хорт бодист тавьж буй хяналтаа сайжруулах, анхан шатны мэдээллүүдийг үнэн зөв гаргах;
3. Аймаг орон нутгуудад аюултай хог хаягдал болон ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон химийн хорт бодисыг устгах цэгийг яаралтай тогтоож өгөх, Байгаль орчны, Эрүүл мэндийн, Онцгой байдлын сайдын хамтарсан 2007 оны 151/126/52 дугаар тушаалаар батлагдсан “Химийн хорт болон аюултай бодисыг хадгалах, тээвэрлэх, ашиглах, устгах журам”-ын дагуу аюултай хог хаягдал, химийн хорт бодисыг устгуулж аюулгүй болгох;
4. Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудаас химийн хорт болон аюултай бодисын ашиглалтын тайланг хуулийн хугацаанд авч, хяналт тавьж байх, тайланг ирүүлээгүй тохиолдолд хариуцлага тооцох;
5. Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын дэргэд химийн хорт болон аюултай бодисын нэгдсэн мэдээллийн санг нэн даруй байгуулах, шаардлагатай мэдээллээр иргэд, аж ахуйн нэгжийг хангах;
6. Химийн хорт болон аюултай бодис нэвтрүүлэх эрх бүхий хилийн боомтуудыг шаардлагатай тоног төхөөрөмж, шалгах багаж хэрэгсэл, мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангаж ажиллах зэрэг арга хэмжээ авахуулахаар зөвлөмж хүргүүлсэн байна.

Мансард төсөл

Таван давхар орон сууцнуудын дээр баригдаж буй Мансард төслийн талаар   холбогдох мэдээллийг цуглуулж, Комиссын гишүүдэд мэдээлэл хийсэн байна. Судалгааны хүрээнд мансард орон сууцанд амьдарч буй болон барьж буй таван давхар сууцуудын оршин суугчидтай ярилцаж санал асуулга авах, иргэдээс мэдээлэл цуглуулах, Мансард төслийг хэрэгжүүлэгч болон Мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудтай уулзах зэрэг холбогдох ажиллагааг хийсэн. Дээрх үйл ажиллагааны үр дүнд дараах дүгнэлтэнд хүрсэн. Үүнд:

• Мансард сууц баригдсанаар иргэдийг харьцангуй өртөгтэй байраар хангах боломжтой бөгөөд мансардыг богино хугацаанд хийж болдог, мансард баригдсан орон сууцанд их засвар хийх, байрыг тохижуулахад үлэмж хувь нэмэр оруулах сайн талтай боловч барилгын ажил зохистой түвшинд явагдахгүй байна.
• Мансардан сууцны эрх зүйн зохицуулалт тодорхой бус, төрийн байгууллагын хяналт сул, хэрэгжүүлж байгаа компаниуд хуулийн дагуу зөвшөөрөлгүй, мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлтгүйгээр барилгын ажлаа явуулдаг байна. /Барилгын тухай хуулийн 8.1, 8.2, 8.3, 12.1.1 /
• СӨХ оршин суугчдад мансардан сууцны талаар мэдээлэл танилцуулга хийхгүйгээр зөвшөөрлийг нь авалгүй хуурамчаар гарын үсэг бүрдүүлсэн. Иргэдийн санал асуулгын дүнгээр оршин суугчдын эрх ашгийг бус Мансардан сууц барьж байгаа компаний төлөө үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа талууд ажиглагдсан /Иргэний хуулийн 143.1, Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай хуулийн 13.1.2, 15.1, /
• Мансардан сууцны барилгын ажил гүйцэтгэж байгаа компани уг барилгыг чанарын шаардлага хангахгүй, баталгаагүй барьсан /барьж байгаа/нь иргэдийн зохистой орон байраар хангагдах, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг зөрчиж байна ./Үндсэн хуулийн 16.13, Эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн тухай Олон улсын пактын 11.1, Иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын пактын 17.1-т, Эдийн засаг Нийгэм Соёлын Эрхийн хорооноос боловсруулсан Ерөнхий зөвлөмжийн 4/
• Мансардан сууцны чанар муутай барилгын материалаар хийгдэх, барилгын ажлаа дутуу гүйцэтгэх нь эргээд мансардан сууцанд амьдарч байгаа иргэдийн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхэд халдаж байна.

2007 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:

1.    “Õ¿¿õäèéí õºäºëìºðèéí òýâ÷èøã¿é õýëáýð¿¿ä” ñóäàëãàà
2.    “Ãýìò õýðãèéí óëìààñ õîõèðñîí õîõèðîã÷äûí ýðõèéí õýðýãæèëòèéí òºëºâ áàéäàë” ñóäàëãàà
3.    “Çàõèðãààíû øèéäâýðèéí óëìààñ õîõèðñîí õîõèðîã÷äûí ýðõ” ñóäàëãà
4.    “Ãýð á¿ëèéí õ¿÷èðõèéëëèéí óëìààñ õîõèðñîí õîõèðîã÷äûí ýðõ” ñóäàëãàà
5.    ÁÍÑÓ-ä àæèëëàæ áóé Ìîíãîë èðãýäèéí çàðèì ýðõèéí õýðýãæèëò судалгаа
6.    Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýðõèéí òóõàé îëîí óëñûí ñòàíäàðòûí çààëò, ¿çýë ñàíààã ¿íäýñíèé õóóëü òîãòîîìæ, ýðõ ç¿éí çàðèì àêòóóäàä òóñãàí õýðýãæ¿¿ëñýí áàéäëûã õàðüöóóëñàí ñóäàëãàà

2006 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн эрхийн байдал
2.    Хөгжлийн бэрхшээлтэй тэгш боломж олгох стандартын хэрэгжилт судалгаа
3.    Цэргийн алба хааж буй албан хаагчдын эрхийн хэрэгжилтийн судалгаа
4.    Хурдан морь унадаг хүүхдүүдийн эрхийн хэрэгжилтийг хянах судалгаа
5.    Цаазаар авах ялын судалгаа

2005 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    Сонгох, сонгогдох эрхийн төлөв байдлын талаар судалгаа
2.    Аюулгүй орчинд амьдрах эрхийн талаар судалгаа
3.    Зохистой хоол хүнсээр жигд, хүртээмжтэй хангагдах эрхийн судалгаа
4.    Хүүхдийн эсрэг хүчирхийллийн төлөв байдлын судалгаа
5.    Мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхийн хэрэгжилтийн төлөв байдлын судалгаа
6.    Ажлын байран дахь бэлгийн дарамтын талаарх судалгаа
7.    Үйлдвэрчний эвлэлд нэгдэх болон хамтын гэрээ, хэлэлцээр байгуулах эрхийн судалгаа
8.    “Хүний эрхийн боловсрол- Ерөнхий боловсролын сургуульд” судалгаа

2004 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    ¯íäýñíèé çºâëºõèéí õèéñýí Òàéâàí æàãñààë, öóãëààí õèéõ ýðõ ÷ºëººíèé òàëààðõ ñóäàëãàà
2.    Ãàçàð ýçýìøèõ, ºì÷ëºõ ýðõèéí òóõàé  ñóäàëãàà
3.    Ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ, îð÷íû áîõèðäîë, áàéãàëèéí òýíöýë àëäàãäàõààñ õàìãààëóóëàõ ýðõèéí òºëºâ áàéäëûí ñóäàëãàà
4.    Ýìçýã á¿ëãèéí èðãýäèéí íèéãìèéí õàìãààëàë, õóóëüä çààñàí òîõèîëäîëä ýä, ìºíãºíèé òóñëàìæ àâàõ ýðõèéí ñóäàëãàà
5.    Õºäºëìºð ýðõëýëòýä ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõã¿é áàéõ çàð÷ìûí õýðýãæèëòèéí òàëààðõ ñóäàëãàà

2003 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    Хүүхдийн эрхийн асуудлаарх судалгаа /Хүүхдийн төлөө үндэсний газартай хамтран/
2.    Тахир дутуу хүмүүсийн эрхийн асуудлаарх судалгаа /Төрийн бус байгууллагуудтай хамтран/
3.    Нэн ядуу иргэдийн эрхийн хэрэгжилтийн судалгаа
4.    Татвар хураамжийн талаар судалгаа
5.    Яам, төрийн захиргааны байгууллагууд болон нийслэлийн ИТХТ, ЗД-ын баталсан нийтгээр дагаж мөрдөх нийтлэг хэм хэмжээ тогтоосон шийдвэр нь хүний эрхийн зарчимд нийцэж буй эсэх талаарх судалгаа
6.    Ìîíãîë óëñûí çàðèì õóóëü òîãòîîìæ Ìîíãîë óëñûí íýãäýí îðñîí Îëîí óëñûí ãýðýý õýëýëöýýð áîëîí ¯íäñýí õóóëüä çààñàí õ¿íèé ýðõèéí çàð÷èìä íèéöýæ áóé ýñýõ òàëààðõ ñóäàëãàà
7.    Ìîíãîë óëñûí íýãäýí îðñîí ãýðýý, êîíâåíöèéí çààëòòàé õóóëü òîãòîîìæ íèéöýæ áóé ýñýõ àñóóäëààð /ÈÓÒÝÒÎÓÏ, ÝÇÍÑÝÒÎÓÏ, ÝØÝÊ, ÝßÃÁÕÓÒÊ, ÕÝÊ, Õºäºëìºðèéí ñóóðü êîíâåíöèóä/ хийсэн судалгаа
8.    Óóë óóðõàéí ñàëáàðò õºäºëìºðèéí ñóóðü çàð÷ìóóä áîëîí õºäºëìºðèéí ýðõèéí ñóäàëãàà
9.    Èðãýäýä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõ àñóóäëûí õýðýãæèëòèéí áàéäëûã ñóäëàõ ñóäàëãàà
10.    Öààòàí èðãýäèéí ýðõèéí àñóóäëààðõ ñóäàëãàà
11.    12 àéìãèéí õóðàë, çàõèðãààíû áàéãóóëëàãûí òîãòîîë øèéäâýðèéã õ¿íèé ýðõèéí çàð÷èìä íèéöýæ áóé ýñýõèéã óíøèæ ñóäàëñàí.
12.    Ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ ýðõ, Ìîíãîë Óëñ äàõü òàéâàí æàãñààë, öóãëààí õèéõ ýðõ, õºäºëìºð ýðõëýëòýä ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõã¿é áàéõ çàð÷ìûí õýðýãæèëò, ýìçýã á¿ëãèéí íèéãìèéí õàìãààëàë, ¿ë õºäëºõ õºðºí㺠/ãàçàð/ ºì÷ëºõ, ýçýìøèõ ýðõèéí õýðýãæèëò, Çàñãèéí ãàçðûí òîãòîîë, øèéäâýð¿¿ä õ¿íèé ýðõèéí çàð÷èìä õýðõýí íèéöýæ áàéãàà òóõàé ñýäâ¿¿äýýð ¿íäýñíèé çºâëºõ øàëãàðóóëæ, ñóäàëãàà õèéëãýсэн

2002 онд хийсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд:
1.    Нийслэлийн болон дүүргүүдийн шүүх, прокурор, цагдаагийн байгууллагуудад 2001, 2002 оны эхний хагас жилд хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэргүүдэд хийсэн судалгаа
2.    Нийслэлд хөдөө орон нутгаас шилжин суурьшсан иргэдийн талаар явуулсан судалгаа
3.    Иргэдийн өмгөөлүүлэх, эрх зүйг туслалцаа авах эрхийн талаарх судалгаа
4.    Нийслэлийн Баянзүрх, Сонгинохайрхан дүүргийн хороодын хэсгийн байцаагч, цагдаа, олон нийтийн байцаагчийн үйл ажиллагаанд хийсэн судалгаа
5.    Иргэний эрүүл мэндээ хамгаалуулах, эмнэлгийн тусламж авах эрхийн талаар хийсэн судалгаа
6.    Эмэгтэйчүүд, хүүхдийг худалдах гэмт хэргийн талаар хийсэн судалгаа

2001 онд хийсэн судалгаа шинжилгээний ажлууд:
1.    Нийслэлийн болон дүүргүүдийн шүүх, прокурор, цагдаагийн байгууллагуудад 2000, 2001 оны эхний хагас жилд хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн эрүүгийн хэргүүдэд хийсэн судалгаа
2.    Хүний хувийн эрх, эрх чөлөөний хэрэгжилт
3.    Улс төрийн эрх, эрх чөлөөний хэрэгжилт
4.    Эдийн засгийн эрх, эрх чөлөөний хэрэгжилт
5.    Нийтин эрх, эрх чөлөөний хэрэгжилт
6.    Итгэл үнэмшилтэй байж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрх
7.    Иргэдийн хөдөлмөрлөх эрх
8.    Иргэдээс төрийн байгууллага албан тушаалтанд өргөдөл гомдол гаргах эрх